Teknologien eragina

Argi dago bizi garen garai hauetan, teknologia berriak guztiz inbaditu gaituztela,etxetik atera eta edozein leku edo txokotan hauen presentzia nabaria dela, ongizate deritzoten gizarte honetan, teknologia berriek dena automatizatu eta bizitza erraxagoa egingo digutela ulertarazi nahi digute.

Egia da bai, azken aurrerakuntzekin bizitza zeharo aldatu dela, baino jolasen arloan, umeek lehengo jolasek eskaintzen zuten ezagupenez aparte, elkarbizitzarako eta beraien inguruko lagunen laguntasuna jasotzen zuten, orain ordea, play station-arekin aritzen dira eta mundu aparte batean daudela iruditzen du, play station adibide soila izan da, edozein makinek balio dute gaur egungo mutikoak erakartzeko.

Ikastoletan lan izugarria egin behar dela uste dut, umeak azken teknologia berriekin erakarpen handia dutela argi dago, baino betiko joko eta jolasei uko ez egitea lortu behar dugu, lehen esan bezala, ezagupenez aparte beste balore batzuk ere eskaintzen baitute, beraz, telebistan, ordenadore aurrean eta makinekin ordu mordoa igarotzen duten gaztetxoei beste joko eta aisialdi motak daudela irakatsi behar zaiela uste dut.

Merkatu sortuta

Testuak esaten duen bezala, jolas eta jostailuak kontsumorako produktuak dira gaur egun.
Jolasak aisiarako eta jostailuak erosi egiten dira jolastu ahal izateko.
Nire ustetan hau gelditu egin beharko genuke, ez dira produktuak, hori ez gertatzeko irtenbideak baizik.
Lehen ez zegoen dirurik eta jostailuak sortzen ziren. Bai txapak, sokak eta beste gauza asko ere.
Jolasak berriz, kalean jolasten zuten auzoko guztiek eta ez zen ezer ere ez gertatzen horregatik. Jolasak beraiek asmatzen zituzten.
Gaur egun, gizartearen eraginagatik jostailuak erosi egiten dira eta umeak jolasteko aisialdirako talde batera eramaten dugu.
Hori guztia gastu bat da gaur egun.
Orain gurasoek ez dute denbora asko beraiekin jolasten jarri beharrean, erositako jostailu bat eman eta beste gauzak egiten egoten dira.
Arratsaldetan ere, umeak eskolatik atera eta parkean geroz eta gutxiago garatzen dira baina geratzen direnak ere ez dute jolasak erabiltzen denbora horretan. Beraien jolasak jostailu batekin lotuta doaz.
Udaran ere udalekuetara bidaltzen dituzte eta bertan ere diru gastua dago.
Geroz eta jende gehiagok bidaltzen du semea udalekuetara baina bertan gutxienez jolasak egiten dituzte eta baliabideak lortzen dituzte beraien denbora librean erabiltzeko.
Hemen lortzen dutena, gero puskatu egiten da jostailuak erosten badizkiegu eta kontsumo gehiago egiten badugu gure seme-alaben ongizaterako.
Ez dut uste guztiz ona denik beraientzat, guk kontsumo hori egitea.

Liburuak

Jolasetaz hitz egiten dugunean, beti pentsatzen dugu, fisikoa den zerbaitetan baina ez da hori soilik.
Aisialdian gauza asko egin daitezke eta ez dira denak jolas fisikoak izan behar, badaude beste gauza asko ere jolasak izan daitezkeenak eta fisikoak ez direnak.
Haurrentzat adibidez, margotzea jolastea da eta baita liburuak irakurtzea ere.
Egiten den mailaren arabera jolas bezala hartu daiteke edo ez.
Haurrei normalki gehiena jolas moduan egiten zaie beraien interesa mantentzeko eta bere garpenean laguntzen diotelako.
Askok liburuak irakurtzea ez dute jolas bezala ikusten, baino jolasak ez dira soilik fisikoak edo bideojokoak. Jolas kontzeptua gauza askori jarri diezaiokegu, umeak goxotasun batekin hartzen dituen liburuak ematen dizkiogunean, berak beretzako momentu lasai hori hartzen du eta jolas bezala hartzen du horren irakurketa, nahiz eta marrazkiak begiratzeko izan eta beraien imajinazioa eta arlo espaziala garatu. Horretan laguntzen dio liburuak umeari eta gainera jolas moduan egiten badugu eta beraien gustuak errespetatuz askoz gogo gehiagorekin egingo dute ekintza hau. Beraiek ez badakite irakurtzen, heldu batek irakurriko dio, berak marrazkiak ikusiko ditu.
Gainera geroz eta gehiago erabiltzen da irakurketa jolas moduan eta gauza gehiago prestatzen dira haurrentzat, marrazki gehiagorekin, beraiek hori ikusten dutelako, eta ordenagailurako jolasetan irakurketa sartzen hasi dira.

KANPO EKINTZAK

Eskolan ekintza asko egiten dituzte haurrek baina gaur egun eskolatik atera eta ekintza ugari egiten dituzte.
Askok bere gustuko ekintzak egiten dituzte, musika, futbola, dantza, ludoteka… baina beste askori aukeratzeko aukera ez zaie ematen eta gurasoek libre ez daudenez eskola kanpoko ekintzetan apuntatzen dituzte.
Ongi dago umeak ekintza ezberdinak egitea baina hauek ere denbora librea behar dute nahi dutena egiteko eta baita gurasoen beharra dute.
Udara iristen denean, hemendik gutxira gertatuko dena, umeak estola bukatu eta udalekuetan egoten dira.
Hemen ekintza ezberdinak burutzen dituzte eta jolas asko burutzen dituzte.
Udalekuak aisialdi taldeak eta udaletxeak antolatzen dituzte eta umeak aisialdi horietan ondo pasatzea dute helburu nagusia.
Gehienak euskaraz izaten dira eta ekintza ezberdinez daude osaturik, umeak ongi pasatzeko eta udara dibertigarri bat izan ditzaten.
Hauetako batena egongo naiz ni aurten eta esan beharra daukat prestatzea zaila den arren, umeetan pentsatzen egiten dela guztia.
Badago ume asko udara guztia udalekuetan pasatzen duena eta hori ere ez zait justua iruditzen
Askok gurasoekin egoteko gogoa eta beharra izaten dute baina hauek lan egin behar dutenez hona eramaten dituzte.
Hori gertatzekotan beste udako ekintzetara eramatea gomendatzen dut, udan ekintza ugari egoten direlako, egitasmoak dira:

• Kanpaldia: naturarekin kontaktuan egiten da 6 urtetik gorako umeentzat eta kanpin dendetan egiten da lo.
• Ibilaldia: oinez edo bizikletan egiten da eta 10 egunekoa izaten da normalki 6-12 urteko umeentzat.
• Udaleku itxiak: aterpetxe btean egiten da eta 10-15 egunetakoa da eta 6-12 urtekoentzat.
• Udaleku irekiak: Herrian bertan egiten dira, hilabete osoak izaten dira eta soilik goizez. 3-12urte bitartekoentzat eginak dira.
• Egonaldiak: Ekintza ezberdinak burutzen dira bertan eta nerabe eta gazteentzat dira.
• Auzolandegiak: boluntario bezela ibiltzen da bertan eta egun osoan zehar egiten da nerabe eta gazteentzat.
• Elkartrukeak: Inguru kultural ezberdinak ezagutzeko eginak.
  

Hauetan haurrak erlazio berriak eraikiko ditu, inguruneak ezagutu, baloreak ikasiko ditu eta ohikoak ez diren ekintzak egingo ditu.
Hau ikusita, udara guztia udaleku irekietan egon beharrean beste egitasmo batzuk probatzea gomendatzen dut, umeentzat ongarria izango delakoan. Ekintza ezberdinak egitea baliagarria da umeentzat.

HEZITZAILEEN PAPERA

Irakasle askok ez dute bere burua hezitzailetzat jotzen eta egia esan, batzuk ez dute paper hori betetzen.
Haurrak momentu guztian daude hezitzen eta nahiz eta gauza beratzat hartu, hezitzaile eta irakaslea, ez da kasu guztietan erabiltzen.
Hezitzaile hitza erabiltzen dugu gehien bat eskolaz kanpoko ekintzetarako.
Hezitzaileak beti izan behar du kontutan umearentzat erreferentzia hutsa dela eta beragandik ikasten dituztela gauza asko.
Hizkuntza mailan adibidez, euskara bultzatzen beti egingo zaio euskaraz eta jolasen bidez egin daiteke.
Jolasak azaltzen zaizkionean oso motel egingo zaie beraiek ekintza ondo ulertzeko, azalpena euskaraz emango zaie eta behin eta berriro emango zaie azalpen hori.
Hori egindakoan hezitzaileak jolasean jolastea gomendatzen dut, horrela beraiek, haurrak, jolastera bultzatuko duzu eta hori umeei transmititu behar zaie, baztertzen bazara beraiek ere ez dute jolastu nahiko.
Denbora librean jolasten dutenean ere beti egongo dira begira ea liskar bat gertatzen den eta horretan ere lagundu behar dute. Kasu honetan, beraien artean konpontzen duten ikusi eta horrela ez bada sartuko lirateke hori konpontzen laguntzera baina inoiz ez litzaioke arrazoia inori emango, ez baitakizu arazoa zergatik hasi den.
Hezkidetza ere bultzatuko zen ere, neskak futbolean jolastu nahi badu edo mutil batek goman, eta ez diote uzten sexu kontua dela eta, arazoa galdetu eta hezitzailea sartuko zen jolastera beraiekin eta horrela ume horiek jolas horietan jolastera sartuko lituzke. Hezitzailearen papera ez da erraza, erreferentzi puntu bat baita umeentzat eta beti beraiengan pentsatu behar da, ezin duzu zuretan pentsatu gauzak egiterako garaian.

SEXU EZBERDINTASUNAK

Jolasetan ez da sexu ezberdintasunik ematen baina ezberdintasun hori ematen dutenak jolasten dutenak dira eta baita gaur egungo gizarteak ere.
Gizarteak eragina dauka guzti honetan, honek eragina duelako gizakiongan, eta hau transmisio dela eta pasatzen dugu gure ondorengoei.

Hasteko, koloreekin bereizketak egiten hasten gara, arrosa neskentzat eta urdina
Gero, jolas sexistetara ez jolastea, neskak goma eta soka saltoan eta mutilak futbol eta saskibaloian. Hau gaur egun, aldatzen ari dela esan genezake baina ez zait egokia iruditzen ezberdintasun horiek egin behar direnik, denak egin ahal dezakegulako besteen haina nahiz eta sexu ezberdinekoak izan. Hori aldatzen doan bezala, umeei hori ez diegula transmititu behar iruditzen zait, aldatzen joan behar duelako eta beraiek ere guztiarekin eta guztiekin jolastu ahal duelako.
Jostailuekin ere berdin geratzen da eta ez dut ulertzen, mutil batek panpinekin jolastea gaizki ikusita dago baina baloi batekin ari bada, indartsua da.
Jolasen bidez hori ekiditen saiatzen ari dira eta hezkidetza bultzatzen duten jolasak erabiliz, horretarako sexu guztiek jolas guztietara jolasten dira eta horrela behin probatuta eta guztiak denetara jolastuta, bakoitzak jolas librean nahi duenera jolastuko da. Gehienetan, betiko jolasetara jolastuko dira baina azkeneko aldian jolas ezberdinak ikasten dituztenez, jolas berriak erabiltzen dituzte edo bestela guztiak batera jolasten dira.
Umea den bezala izaten utzi behar dugu eta berak aukera dezan, panpinekin jolastu nahi badu utzi egin beharko genioke eta berak bere izateko era egiten utzi, horrek ere eragina duelako bere garapenean.

MUSIKA

Musika eta jolasak bat eginda etortzen zaizkio umeari. Jolas guztiek dute abesti eta letra baten bat.
Txikitatik hasten dira musikarekin kontaktu zuzena izaten. Hasiera batetan tripan daudenean musika jartzea ona dela esaten dute. Jaiotakoan ere musika jartzeak umea lasaitzen du eta geroz eta gehiago dira musikoterapia erabiltzen dutenak.
Musikoterapiak, eragina dauka umeen garatzeko eta ikasteko prozesuetan. Ume ezinduekin erabiltzen da aurrerapenak egiteko eta gehien bat beraien hezkuntzan aurrerapenak izateko, beraiek beraien kabuz sentimendu, nahiak adierazteko, modu batetan bere barruak asetzeko.
Musika bidez gauzak adierazten dira, eta horregatik umeei honen erabilera edo honen ezagupena ematen zaie txikitatik, hasieran entzuten eta gero hitz egiten ikasten dutenean, jolasen abestiekin eta abar.
Musika lau urterekin hasten dira eskolan esperimentatzen ikasgai bezala baina kontziente ez dira lehenago ere erabilera hori egiten dutela pailazoen abesti bat ikastean edo jolas baterako abestiak ikastean, soka saltokoak, olerkiak abestean, eskolan gaiarekin zerikusia duten abestiak…gauza asko dira musikarekin erlazionatuta eta konturatu gabe inguratzen gaituena.